Zijn crypto’s het nieuwe geld?

Stel je voor, je staat op de markt met een brood in je hand. Afrekenen doe je meestal gewoon met je pinpas of mobiel, in euro’s. Maar je hebt Bitcoins en vraagt of je daarmee kunt afrekenen. Grote kans dat de bakker je verbaasd aankijkt. Toch lees je overal over crypto-geld en vaak klinkt het alsof dit “het nieuwe geld” zou zijn. Klopt dat wel?

Wat is crypto-geld eigenlijk?

Crypto’s – kort voor crypto-geld – is digitaal geld dat alleen online bestaat. Het bekendste voorbeeld is de Bitcoin, ontstaan in 2009. Het bijzondere is dat er geen centrale bank of overheid achter zit. In plaats daarvan houdt iedereen die meedoet het systeem draaiende via een zogeheten ‘blockchain’, een soort digitaal grootboek dat alle deelnemers tegelijk in heel veel kopieën bijhouden.

Het is alsof de hele klas identieke schriftjes bijhoudt: als iemand iets correct verandert in zijn schriftje, schrijft de hele klas mee in alle andere schriftjes. Vinden veel klasgenoten een wijziging onjuist, dan maakt iedereen die wijziging ongedaan, in alle schriftjes.

Wat is publiek en privaat geld?

Om te begrijpen waar crypto’s staan, helpt het om te kijken naar de vormen van geld die we dagelijks gebruiken. Publiek geld is het geld van de overheid, zoals contante euromunten en -biljetten. Het is van ons allemaal en het wordt uitgegeven door een centrale bank. Je kunt er zonder tussenkomst van een bank mee betalen en het in je eigen broekzak bewaren of thuis in een kluis.

Privaat geld staat op een rekening bij een private commerciële bank. Het ligt niet als contante biljetten en munten in de kluis van je bank, het is een boekhoudkundige vordering van jou op je bank. Je private bank is altijd betrokken bij iedere betaling vanaf je bankrekening.

Je zou kunnen zeggen: publiek geld vormt een stevige fundering van ons financiële huis, terwijl privaat geld de muren en ramen zijn waar we dagelijks gebruik van maken. En crypto-geld? Dat staat ernaast, als een experimenteel tuinhuisje waar nog niet iedereen een sleutel van heeft.

Wat zijn al die verschillende crypto’s?

Niet alle crypto’s zijn hetzelfde. De bekendste crypto is Bitcoin en het wordt vaak “digitaal goud” genoemd: waardevol, schaars en onbruikbaar voor het betalen van een brood of een kop koffie. Ethereum is een minder bekende crypto. Het is meer dan alleen digitaal geld, het is een platform waar ook ‘slimme’ contracten en toepassingen op zitten.

En dan zijn er diverse ‘stablecoins’: een soort crypto’s die zijn gekoppeld aan een bestaande valuta, zoals de euro of dollar. Stablecoins schommelen minder in waarde dan de Bitcoin en zijn daardoor geschikter om mee te betalen.

Kun je met crypto’s echt betalen?

In Nederland rekenen we bijna overal af met euro’s. Je kunt via sommige apps of tussenpartijen je eigen crypto’s wel makkelijk en snel omwisselen in euro’s om te betalen. In gewone winkels kun je er echter niet rechtstreeks mee betalen, zonder omwisselen. Zolang je geen treinkaartje of kop koffie rechtstreeks met crypto’s kunt kopen, voelt het voor veel mensen niet als een betaalmiddel.

Is het geld of niet?

Daarover lopen de meningen uiteen. Voorstanders zien crypto’s als écht geld, omdat je er waarde mee kunt bewaren en soms mee kunt betalen. Tegenstanders wijzen op de grote koersschommelingen en het feit dat het geen wettelijk erkend betaalmiddel is. De Europese Centrale Bank beschouwt crypto’s daarom vooral als een beleggingsproduct en niet als volwaardig geld.

Wat is dan de digitale euro?

Centrale banken werken wereldwijd aan hun eigen digitale munten, zogenoemde CBDC’s: ‘Central Bank Digital Currencies‘. In Europa heet die CBDC de digitale euro. Het idee: een digitale variant van publiek contant geld, net zo betrouwbaar als de muntjes en biljetten in je portemonnee maar dan direct beschikbaar op je smartphone.

Belangrijk om te weten: de digitale euro gaat geen blockchain-technologie gebruiken en biedt geen alternatief voor stablecoins. De digitale euro wordt ontworpen voor betrouwbaarheid, stabiliteit, en brede toegankelijkheid, zonder de nadelen die een blockchain met zich meebrengt, zoals hoge energiekosten en zeer complexe, trage transacties.

Wat is de toekomst van digitaal geld?

Hoe gaat dit zich ontwikkelen? Er zijn grofweg drie denkrichtingen. Sommigen geloven dat crypto’s zoals de Bitcoin uiteindelijk een volledig alternatief geldsysteem kunnen worden, los van banken en overheden. Anderen zien meer in stablecoins, als brug tussen nationale valuta en digitale innovatie. Weer anderen denken dat CBDC’s zoals de digitale euro de rol krijgen van betrouwbaar digitaal publiek geld, naast contant publiek geld en onze bankrekeningen met privaat geld.

Voor de consument blijft voorlopig één ding hetzelfde: je dagelijkse betalingen doe je gewoon met publieke en private euro’s, met contant geld en je pinpas. Crypto’s zijn een spannend experiment maar (nog) geen vervanger van de euro’s in je portemonnee en bankapp.

Of dat tuinhuisje ooit uitgroeit tot een volwaardige vleugel van ons financiële huis? Dat moet de toekomst uitwijzen.